Veerschip voor Tichelaar, Bolsward

door Eeltje Holtrop van der Zee te Joure, 1859 - '60

Voorzover bekend is dit de meest uitgebreide beschrijving die er van een 19de eeuws veerschip is overgeleverd. Het schip was compact; minder gestrekt dan het ruim 1 jaar later gebouwde snelle veerscheepje Aebelina met een lengte van 43 voet en een vergelijkbare breedte.
De notities zijn ongewijzigd overgenomen. Waar ze voor ons onleesbaar of onbegrijpelijk zijn, is een ? geplaatst. Fouten (E.H. van der Zee was dyslectisch) zijn niet verbeterd. Zo staat er 'sprennenigspijkers' waar 'prezenningspijkers' bedoeld zal zijn.
Een voet is 28,4 cm., een duim 1/12 van 28,4 is 2,37 cm. of 1/11 van 28,3 is 2,57 cm.

bestek 23 october 1859, Werfboek 2

Lang 39 voet, Wijd in vlak 7 voet en 6 duim, Wijd in midden
hoog voor 5 voet en 6 duim
achter 3 voet
hol onder het berghout van de onderkant van het vlak 27 duim
hol onderkant van de legwaring en de onderkant van het vlak 3 voet en 10 duim
de vooroorden van de voorkant van de steven tot de waterlist 14 voet
de bollestal 5 voet 4 duim
de roef 6 voet
de zwaarden 8 voet en 9 duim breed 6 voet
Groot in tonnen 16, in grootboek geheel opgeschreven.

Betaald en afgeleverd 1860, volgens notitie in Werfboek 17. Hier zijn de maten als volgt gegeven: Lang 39 voet, Wijd 11 voet, Hol op zijn uitwatering 3 voet en 10 duim.

Dit scheepje van ongeveer 11,04 meter lang en 3,11 meter breed had dus een open stuurkuip van 1,50 m. en een roef van 1,70 m. lengte.

In Werfboek nr. 3 staat een uitgebreide omschrijving onder de kop:

Bestek van het Veerschip en aantekening van het hout

Voorsteven 8 voet br 12, dik 5 duim 8 00
Achtersteven 6 voet, br 12 dik 5 duim 6 00
Kiel 35 1/2 voet, br 12 duim dik 2 dm 14 80
De voorste toone 5 voet lang 12 duim 12 duim 4 50
De achterst lang 9 voet 16 duim 11 duim 10 80
Het vlak lang 35 1/2 voet br 6 voet 4 duim dik 89 71
De vooroorden 10 voet br 9 duim, dik 1 1/2 4 50
De achterste 9 voet br 8 duim, dik 1 1/2 3 20
De neergang 23 voet br 8 duim, dik 2 duim 13 80
Het boeghout 144 voet br 3 voet, dik 1 1/2 duim 79 20
De berghouten 28 1/2 voet br 8 duim dik 3 1/2 dm38 19
De scheergangen 31 voet br 10 duim dik 2 dm 20 76
De buitenlegwaring 30 voet br 9 dik 2 1/2 dm 17 50
De midden 30 voet, br 7 duim dik 1 1/2 10 50
De binnelegwaring 30 voet br 9 dik 2 1/2 dm 22 50
De boorden 31 voet lang br 6 duim dik 2 1/2 15 50
De oorden voorom 6 voet br 12 duim, dik 1 2 40
De achterste 6 voet br 12 duim, dik 1 2 40
De rijswaring 19 voet br 9 duim dik 2 1/2 14 44
De kokerswaggen 6 1/2 voet br 10 duim dik 3 1/2 7 60
De scheerstokken 12 1/2 voet br 6 duim dik 3 1/2 9 10
Het dek 12 voet br 2 voet, dik 1 1/2 14 40
Het kliene dek 4 voet br 30 duim, dik 1 1/2 3 00
De waterlist 6 1/2 voet br 9 duim, dik 5 4 87
8 merkers lang 6 voet br 24 duim dik 4 1/2 10 80
15 spieten lang 6 voet, br 24 duim, dik 1 1/2 3 60
Het luikhout 19 1/2 voet, br 72 duim, dik 1 25 40
De zeilbalk 10 voet br 18 duim dik 4 1/2 10 80
Een dekbalk 10 voet br 12 duim dik 3 6 00
Dito 9 voet br 12 duim dik 3 5 40
Dito 9 voet br 4 duim dik 4 2 11 1/2
6 Grieten lang 4 voet br 6 duim dik 2 1/2 1 50
looze scheerstoken 6 1/2 voet br. 4 duim dik 3 2 60
de kluisborden 2 voet br 12 duim dik 2 80
De mannings 4 voet br 4 duim dik 4 1 08
Het stuk tusschen de steven 1 voet, br 12 dik 5 1 00
Op de steven 2 voet br 6 dik 3 duim 60
Zamen 492,07

Binnehout
Het kolzwijn lang 28 voet, br 26 dm, dik 2 22 40
De boekdelling 28 " br 66 dm, dik 2 1/2 46 20
De kimmen 28 " br 12 d, d 2 22 40
De balkweger 28 V br 15 d, d 1 1/2 21 00
De slaappes 10 V br 9 dm, d 2 dm 6 00
Het stuk op de kimmen 28 V br 6 dm, d 1 5 60
De vullingen 23 Voet br 8 dm, d 1 5 98
De bovenst 22 Voet br 6 dm, Zamen 2 20
Het bekleeden der koker lang 18 duim br 3 voet, dik 1 90
De knecht 2 1/2 Voet br 6 duim dik 4 duim 1 00
Onder de knecht 1 1/2 Voet br 12 dik 1 1/2 duim 45
2 klampen aan de koker 2 V br 9 dik 1 1/2 45
de bolstal lang 3 voet, br 72 duim d 1 1/2 5 40
2 plitters lang 1 1/2 V br 18 dm dik 2 1/2 2 25
nog 2 dito lang 3 Voet 3 duim br 6 dm dik 2 1/2 0 82
nog 2 dito lang 3 Voet 3 duim br 18 duim d 2 1/2 2 25
De zijde van de bollestal 3 Voet br 9 dik 3 dm 2 70
Het roefschot lang 3 Ven 3, br 18 11 2 hiervan 1 95
2 lang 2 voet zamen 4 br 12 duim, dik 1 0 80
Het bekleeden in de bollestal 14 Voet, br 8 dm dik 1 1 96
De voorluiken 6 voet br 24 duim dik 1 duim list 14 Voet 3 dm 3 45
De kas voor de pompen Zamen 9 V, br 12, d 1 1 80
De ?astst balk 10 Voet br 8 duim dik 2 1/2 dm 3 30
2 klampen onder de waring 2 voet br 4, dik 3 80
4 bolders ieder 40 cents 1 60
1 stuk onder aan de koker 18 duim lang 5 en 5 75
de klampen tot de zwaarden 18 dm, br 12 d. 2 1 20
de strijklatten 2 00
De zwaarden 8 ½ voet br 5 voet dik 2 dm 34 06
Het roer lang 7 ½ voet, br 3 ½ voet, dik 2 dm 9 80
Hellenstok 6 voet br 6 duim dik 4 duim 2 40
Klampen aan het Roer lang 2 ½ voet br ??? d 1 ½ 50
de scheg lang 12 voet 3 en 3 kant 2 60
de bank zamen met de kant 12 voet br voet 20???? 3 00
de zettelboeisel lang 6 voet br 3 duim dik 2 duim 1 20
3 klampen onder de bank lang 18, dik 3, br 4 dm 90
???? aan de bank lang 1 voet, br 12 dm dik 1 dm 40
de deuren van de roef lang 3 voet, br 12 duim, dik 1 dm 1 20
2 stuiken lang 18 duim br 6 duim, dik 2 duim 60
5 voet list om de roef breed 4 duim dik 1 duim 35
5 voet list van boven op de roef br 4 dik 2 duim 67 ½
5 klampen onder de kistluiken 18 lang br 4 d 1 ½
nog een 18,4,4 1 32
Zamen ???

De leggers zamen Inhouten Zamen
7 Voet lang 8 dm 8 dm 1,40 5 voet lang 7 en 7 75
7 “ 9 9 1,757 4 “ 7 6 50
7 “ 9 9 1,757 6 “ 7 8 1 5
9 “ 9 9 2,259 4 “ 7 6 508
7 “ 7 7 1 57 5 “ 7 6 65
8 “ 8 8 1 60 5 “ 8 7 858
8 “ 9 9 2 00 6 “ 6 5 554
8 “ 9 9 2 00 5 “ 7 6 652
7 “ 8 8 1 40 5 “ 7 6 652
9 “ 8 8 1 80 5 “ 6 6 554
7 “ 8 9 1 558 5 “ 7 7 75
8 “ 8 9 1 80 6 “ 7 7 902
9 “ 9 9 2 259 4 “ 6 6 45
9 “ 9 10 2 501 4 “ 6 6 45
8 “ 8 10 2 00 4 “ 6 7 508
8 “ 8 10 2 00 4 “ 8 9 90
9 “ 9 9 2 259 5 “ 6 6 554
8 “ 9 9 2 00 5 “ 7 7 755
8 “ 9 9 2 00 5 “ 8 7 858
8 “ 9 9 2 00 5 “ 6 7 652
8 “ 9 9 2 00 5 “ 8 7 858
9 “ 9 9 2 259 5 “ 9 7 954
9 “ 8 9 2 00 6 “ 8 7 1 5
9 “ 8 9 2 00 4 “ 9 8 90
10 “ 8 9 2 25 4 “ 8 7 70
9 “ 8 8 1 80 4 “ 8 8 80
10 “ 9 8 2 25 6 “ 11 11 2 256
9 “ 9 8 2 00 5 “ 10 10 1 554
9 “ 10 10 2 804 6 “ 7 7 906
9 “ 10 9 2 505 4 “ 6 6 45
9 “ 10 9 2 505 4 “ 6 6 45
63 00 ½ 5 “ 6 6 554
Hierbij ¾ pennig 47 25 5 “ 6 6 554
110 25 ½ 5 “ 7 5 505

De voorbanden onder het dek 5 “ 7 7 755
8 voet lang 13 en 12 3 90 4 “ 7 6 508
bovenst 7 voet l 11 en 11 2 60 15 4 “ 7 8 70
achterst 6 voet l 9 en 10 1 65 12 4 “ 7 8 70
schilband 5 voet 9 en 10 1 40 2 hierbij 1 pennig 27 78
5 voet 10 en 11 1 70 6 27 78
achter 5 voet 10 en 10 1 55 4 stoothout 9, 18, 16 duim 32 40
achter 5 voet 9 en 9 1 25 Zamen 87 96
bollestalbalk
9 voet lang 9 en 9 2 259
hierbij 1 pennig 16 45
16 45
32 90

Oplangers zamen 44
4 voet lang 7 7
5 8 8
5 6 7
5 6 6
5 6 6
5 6 6
4 6 6
4 6 6
4 7 6
4 5 6
4 5 5
4 5 5
4 5 5
4 7 7
4 7 7
5 14 13
4 6 6
4 7 6
4 6 5
3 7 7
4 6 6
3 5 5
4 5 7
5 6 5
4 6 7
6 6 7
5 7 7
3 6 7
4 5 5
4 6 6
5 6 6
4 6 7
4 6 7
4 6 6
4 7 6
4 6 5
3 7 7
4 6 6
4 5 7
4 5 6 21,25
hier bij ¾ pennig 15,93
Zamen 37,18

De knies zamen 16
aan Zeilwerk
2 knies van 5 voet lang 12 en 12 2 25
7 “ 8 7 1 208
6 “ 6 7 7512
3 “ 6 6 30 12
4 “ 6 6 45
3 “ 7 7 453
4 “ 7 8 70
3 “ 6 8 45
4 “ 7 7 60
3 “ 8 6 45
4 “ 6 7 50
4 “ 5 8 50
4 “ 6 6 45
5 “ 6 5 456
4 “ 5 6 35
4 “ 5 6 358
3 “ 6 6 30
10 71
hierbij ¾ pennig 8 04
Zamen 18 75

Werkloonen
Van 8 Aug. tot en met
4 knechten Zamen 16 dagen 21,28
Van 15 Aug. tot en met 2 oct.
4 knechten zamen 18 dagen f 1,45 26,10
Van 22 Au tot en met 27
3 knechten zamen 14 dagen 20,30
Van 29 tot en met 3 septem
6 knechten 30 ½ dag zamen 38,50
Van de 5 tot en met 10 Sep
5 Knechten Zamen 20 ½ dag 25,30
Van de 12 tot en met de 17 Sep
7 knechten 38 daggen 48,75
Van de 19 tot en met 24 Sep
7 knechten 35 daggen 34,75
Van de 26 tot 1 october
6 knechten 29 daggen 36,25
Van de 3 tot en met 8 Oct.
7 knechten 36 daggen 31 uur 39,10
Van de 10 tot en met de 15 Oct.
7 knechten 28 daggen 28,00
Van de 17 tot en met 22 Oct.
5 knechten zamen 11 daggen 12,00
Van 24 tot en met 28 Oct.
2 knechten zamen 6 daggen 6,00
336,15

Het betimmeren
13 planken zamen 324 voet 19,44
5 ¾ zamen 128 voet 6,40
Werkloon 35,00

Spijkers 1000 lat 1,50
1000 2 ponds 75
500 3 pons 50
500 1 pons 50
64 09

Spijkers tot het schip zelve
Latspijkers 773 1,39
dekspijkers 888 2,07
schot 110 35
2 ½ duims 114 46
3 duims 22 47 11,25
4 duims 4 76 4,76
5 duims 50 68
Een pak lat 1,00
Een pak 5 ponds 75
30,06

25 bos werk 5,50
29 pond pik 4,64
2 halve kan teer 60
150 bos riet 7,50
Lippe uren 3,44
Sprennenigspijkers 6 pak per pak 30 1,80
meeten 1,55
6 kan jenever 3,95
Totalen opgeteld tot de prijs van het schip:

336,15
492,07
223,48
110,25
32,90
87,96
37,18
18,75
Zamen 1338,75

betimmeren hout 64,09
spijkers en werkloon
spijkers tot het schip 30,06
Lippe nog 3 daggen
per dag 1 gulden 3,00
1435,89

(NB: bij een normaal dagloon van fl. 1,25 bedroeg de prijs ongeveer 1140 daglonen, dat is is ongeveer 6 jaarlonen. Vertaald naar loon/prijsniveau 2002 met een gemiddeld inkomen van € 20.000,-- zou de prijs van de romp, exclusief zeil en treil ongeveer, € 120.000,-- bedragen. Inclusief alles zou zo’n scheepje bij omrekening van de kosten van 1860 vandaag de dag rond € 160.000,-- kosten).
Laatst gewijzigd op: 13 december 2008

ga naar onze facebookpagina