Bestek de Zwaluw

Een goed schip vertegenwoordigde de waarde van een kleine boerderij of een grote burgerwoning. Het kostte in 1906 exlusief zeil en treil, maar met inbegrip van de rondhouten, ruim 2000 gulden. Daar werkte een arbeider vier jaar voor. En anders dan tegenwoordig waren scheepshypotheekbanken toen niet erg scheutig met het verstrekken van leningen.

Juridische betekenis
Het bestek was de juridische basis van de transactie tussen opdrachtgever en bouwer. Wat algemeen bekend geacht mocht worden, hoefde er niet in. Het ging vooral om detailleringen waar later onenigheid over kon ontstaan.

De omschrijving
De omschrijving varieerde per schipper en per werf. De ene schipper was nu eenmaal ‘sinniger’ dan de andere, en er waren precieze en nonchalanter hellingbazen. Jan Oebeles van der Werff van Buitenstverlaat onder Drachten hoorde bij de eerste categorie. Daarom is het verwonderlijk hoe slordig het 'Bestek voor een Nieuw IJzeren Roefschip Voor de Schipper Berend Boom Van Oostermeer’ was opgemaakt . Dit was de omschrijving van wat ‘de Zwaluw’ zou worden, nu de ‘Raerder Roek’ bij de IFKS. Of had in 1905 een medewerker op zijn werf een nogal onvolledig en niet al te secuur bestek gemaakt?

Ter vergelijking hebben we er een ander bestek bij genomen voor een vrijwel identiek schip, dat Jan Oebeles zelf in 1908 voor A. Haarsma uit Warten had gemaakt. Dat lijkt weer precies op het 'Bestek voor een IJzeren Roefschip voor de schipper Hattum Hoekstra’ uit 1906. Met cursief is aangegeven wat in het Haarsma-bestek wel stond en in dat voor Boom niet. In rechte letter is tussen haakjes aangegeven welke details wel bij de Zwaluw worden vermeld, maar niet bij het schip voor Haarsma.


De twee Bestekken

Lengte (Lang) over de Stevens 55 Voet Wijdte over de Spanten (of berghouten) 12 ¼ V. (12 ¾ Voet).
Hol op de uitwatering 4 Voet.
De platen voor vlak (en boegen) 6 m/m dik. De (kielplaten en de) kimmen (en voor in ’t loopen der geerden) 7 m/m dik. De bovenste gang 5 m/m dik. Berghouten 7 m/m dik dan over de huidplaat heen geklonken (zoo dat het een dikte wordt van 12 m/m).
(De verdere platen voor omschot 6 m/m dik). (De bovenste gang 5 m/m dik). Dekken en warings (van geruite platen) 5 m/m dik, rieswarings en waterlisten 5 m/m dik. (Schutten en) Deksel op de roef (en schutten in ruim) 5 (4) m/m dik dan aan de bovenkant van de rieswarings te maken een 5/4 dm hoekstaal waar de luiken op leggen. De spanten van 7/4 dm (1 ¼ x 1 ¾ x 3/16) hoekstaal afstand 30 centm (centimeter). Dekbalken van 2 x 2 ½ (2 ½ x 3) dm hoekstaal. Kokerswangen van zwaar hoek en plaatijzer (van boven rond met een bout door alles heen met een flinke moer).
Stoothouten van zwaar hoek en staalplaat en te vullen met (portland) Cermint gelijk ook de voorste en achterste kielbalken (zo diep het schip leeg ligt).
Dan aan de bovenkant (van het boordt) aan te brengen een 7/4 dm (2 dm) hoekstaal te dekken met een (2 dm) halfrond, gelijk ook op de midden der berghouten een plat halfrond strookende tot achter de zwaarden.
Van binnen in ruim in de midden een thee ijzer bevestigt op alle spooren en aan weerskanten in de kimmen een 1 ½ dm hoekstaal ten dienste der waterborden (te maken van Cermint).
Aan alle dekbalken (en spanten) een knie te bevestigen als ook (aan alle spanten een knie te verbinden) (in het ruim) onder de waring(s). Dan de spanten en de platen eerst aan de achterkant (met ijzermenie) te verf(v)en. En dan te klinken met 7/16 dm klinkwerk. En te maken van de beste soort staalplaten en hoekstaal (en te boeijen met smalle boegen en strookende naaden).
De buikdelling van 1 ½ dm Am. Gr.(ijnen) Hout met sponings over elkaar. Zwaarden van 2 ½ dm eikenhout met ijzer(en) koppen (van binnen en van buiten) roer van 2 ½ dm eiken hout (geen) (zoveel mogelijk zonder) spien. Boeijzels van 5/4 dm Am. gr.(ijnen) Hout Het inmaken van fronder en durk alles (knap) (netjes) te betimmeren alles met plafon tegen dek (en warings) en te vullen met kurkhout.
Dan te verven voor in de apelbloeij en achter in (met) (de) kleur en klans (glans).
Dan met bijlevering van braatspil met ijzeren krans met potjes in de beetings.
Verder alle smids ijzerwerk (als loegbieter enz.) dan met bijlevering van alle losse deelen zoals het behoort schoorsteen (met beslag van binnen gegalfeert stort) kapke op de roef gr. Kap loefgangen ten dienste voor aardappelvaren met ijzeren schotels (blinde luiken). (Dan voor en achter dongschutten overdwars voor schutten van ? dik). (Kokerschutten schutten bij de koker overdwars, dan kasten in de kisten aan beide kanten tegen het ijzeren schut in fronder een holle bank en deurtjes in panneelwerk trap in ruim) waschbak (stoeltjes) mik(ke) tafel met 4 poten loopplank (losse ijzers op de boeisels). Dan verder met bijlevering van alle koperwerk koper op de kop van roer en stapklos (en ingang der roef) en koperen raampjes voor de roef en een losse zinken (eiken) pomp.
(Rieswarings hoog naar verkiezing boorden flink hoog).
Volgens deze omschreven voorwaarden zijn wij overeen gekomen toe te geven op het oude schip zonder eventaris de som van zestien hondert en vijftig gulden zegge 1650 Gld.

Overeengekomen den 4 December 1905.


(Dan dit schip drie maal te verfen en goed te blammuren en van binnen in de masienolie. Dan met bijlevering van een vuren mast en giek met ijzerwerk en een gegoten wicht met platen. Volgens deze omschreven voorwaarden zijn wij overeengekomen voor de som van een en twintig honderd gulden dan de schipper zijn oude er in korten voor drie honderd gulden).

Overeengekomen Aug 1908


Laatst gewijzigd op: 18 februari 2017

ga naar onze facebookpagina